معرفی کتاب-مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم

معرفی کتاب

مروری بر کتاب «تاریخ شفاهی: چالش‌های گفت‌وگو»

به‌کوشش مارتا کورکوسکا-بودزتان و کریستف زامورسکی

معرفی کتاب «تاریخ شفاهی: چالش‌های گفت‌وگو»؛ مجموعه‌ی مقالات، به ویراستاری مارتا کورکوسکا-بودزتان و کریستف زامورسکی کتاب تاریخ شفاهی: چالش‌های گفت‌وگو مجموعه‌ی مقالاتی است از نویسندگان و مورخان شفاهی گوناگون، و ویراستاری مارتا کورکوسکا-بودزتان و کریستف زامورسکی، که به چالش‌هایی که می‌تواند پیشِ روی یک مورخ شفاهی در مصاحبه قرار داشته باشد می‌کند. این کتاب که جلد دهم...

چهره‌های شاخص تاریخ شفاهی؛ دو: سوتلانا الکسیویچ

«من وقایع‌نگار روح انسانم»

سوتلانا آلکسیویچ (زادهٔ ۱۹۴۸) نویسنده، خبرنگار و تاریخ‌نگار شفاهی بلاروسی است که با خلق آثار چندصدایی به بازنمایی رنج‌ها و شجاعت‌های مردم در دوران شوروی و پس از آن پرداخته است. او که به زبان روسی می‌نویسد، از خلال صدها مصاحبه با شاهدان عینی وقایع تاریخی، روایتی احساسی و انسانی از تاریخ ارائه می‌کند. مجموعهٔ کتاب‌های آلکسیویچ به‌عنوان «بنای یادبودی به رنج و دلیری در روزگار ما»...

مروری بر کتاب «نظریه‌ی تاریخ شفاهی»، نوشته‌ی لین آبرامز

مطلب زیر به معرفی کتاب نظریه‌ی تاریخ شفاهی، نوشته‌ی لین آبرامز اختصاص دارد؛ مشخصات انگلیسی کتاب از این قرار است: Lynn Abrams, Oral History Theory لازم به‌ذکر است ترجمه‌ی فارسی این کتاب به ترجمه‌ی علی فتحلی آشتیانی توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است؛ معرفی حاضر مبتنی بر ویراست دوم اصل انگلیسی کتاب است. **** «منابع شفاهی فقط به ما نمی‌گویند مردم چه کرده‌اند؛ بلکه به ما می‌گویند که می‌خواستند چه...

تاریخ شفاهی نکبت

مروری بر کتاب «تاریخ شفاهی "النکبة" فلسطین»، نوشته‌ی نهلة عبدو

آنچه در پی می‌آید معرفی کتاب تاریخ شفاهی نکبة فلسطین، نوشته‌ی نهلة عبدو است. مشخصات انگلیسی کتاب چنین است: Nahla Abdo, An Oral History of the Palestinian Nakba, 2018 *** «من فلسطینی‌ام و سرزمین دیگری ندارم.» – گفته‌ی یکی از بازماندگان نکبت در این کتاب درباره‌ی نویسنده نهله عَبدو (Nahla Abdo) جامعه‌شناس و پژوهشگر فمینیست عرب است که در دانشگاه کارلتون کانادا به تدریس اشتغال دارد. او از چهره‌های برجسته در...

ان الانسان لفی قصر، حرام است.

مروری بر کتاب طنز در چالش با ممنوعات به‌قلم جلال رفیع

در سال ۱۳۷۰ به قلم جلال رفیع، یادداشتی با عنوان لغَت نامه کدخدا (لِهخدا) در هفته نامه گل آقا به چاپ رسید. این یادداشت خواندنی و طنز آمیز با واکنش تند روزنامه رسالت مواجه شد. گذشت تا در سال ۱۳۷۳ در سالنامه گل آقا با موضوع استفاده طنز آمیز از برخی مضامین آیات و روایات با تکیه بر شواهد متعدد از گفتار و مکتوبات دینی و ادبی، مقاله ای به قلم آقای رفیع نوشته شد که این بار با واکنش تندتر و همراه با استفتائاتی...

سکوت سرشار از ناگفته‌هاست

مروری بر کتاب لحظات سکوت: اصالت در جلوه‌های فرهنگی جنگ ایران و عراق

معرفی کتاب «لحظات سکوت: اصالت در جلوه‌های فرهنگی جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰–۱۹۸۸)» Mohammad Mehdi Khorrami, Shouleh Vatanabadi, Arta Khakpour; Moments of Silence Authenticity in the Cultural Expressions of the Iran-Iraq War, 1980–1988 «سکوت سرشار از ناگفته‌هاست.» – لحظات سکوت نویسندگان کتاب کتاب «لحظات سکوت: اصالت در جلوه‌های فرهنگی جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰–۱۹۸۸)» به کوشش سه پژوهشگر برجسته منتشر شده است: محمدمهدی خرّمی، شعله...

آرشیو حافظه‌ی تاریخی

معرفی کتاب سرپرستی تاریخ شفاهی: از مصاحبه تا آرشیو، نوشته‌ی نانسی مک‌کی

Nancy Mackay, Curating Oral Histories: From Interview to Archive, 2007 معرفی کتاب «سرپرستی تاریخ شفاهی: از مصاحبه تا آرشیو» «حفاظت و آرشیو تاریخ‌های شفاهی به‌اندازهٔ خودِ ثبت آن‌ها اهمیت دارد.» — نانسی مک‌کی این جملهٔ تأمل‌برانگیز از نانسی مک‌کی – کتابدار و تاریخ‌نگار شفاهی برجسته – به‌روشنی بر اهمیت مرحله‌ای تأکید می‌کند که پس از انجام مصاحبهٔ تاریخ شفاهی آغاز می‌شود. مک‌کی در کتاب ارزشمند خود...

صداهایی از عراق: تاریخِ مردم

مطلب زیر به معرفی کتاب صداهایی از عراق: تاریخِ مردم 2003-2009 به‌کوشش مارک کوکیس اختصاص دارد. مشخصات انگلیسی کتاب چنین است: Mark Kukis, Voices from Iraq: A People's History, 2003-2009 «من برای عراق گریستم. در نظر من، فرو افتادن آن مجسمه نماد سقوط یک کشور بود، نه صرفاً سرنگونی یک دیکتاتور.» درباره‌ی نویسنده مارک کوکیس (Mark Kukis) روزنامه‌نگار، نویسنده و پژوهشگری است که سال‌ها به‌طور تخصصی به مسائل خاورمیانه...

مرگ لوییجی تراستولی و تأملاتی در تاریخ شفاهی

معرفی کتاب «مرگ لوییجی تراستولی و داستان‌های دیگر: شکل و معنا در تاریخ شفاهی»

مطلب زیر معرفی کتاب مرگ لوییجی تراستولی و داستان‌های دیگر: شکل و معنا در تاریخ شفاهی، نوشته‌ی السانرو پورتلی است؛ مشخصات انگلیسی اثر حاضر چنین است: The Death of Luigi Trastulli and Other Stories: Form and Meaning in Oral ,History – Alessandro Portelli, 1991 *** «فراتر از خودِ واقعه، حقیقتِ تاریخیِ اصیل و پراهمیتی که این روایت‌ها برجسته می‌کنند، همانا خاطره است.» — الساندرو پورتلی، مرگ لوییجی تراستولی و داستان‌های...

فلسطین سخن می گوید: زندگی تحت اشغال

مطلب زیر به معرفی کتاب فلسطین سخن می‌گوید: روایت‌هایی از زندگی زیر اشغال، ویراسته‌ی کیت مالک و متیو هوک اختصاص دارد. مشخصات انگلیسی اثر مذکور چنین است: Cate Malek, Mateo Hoke, Palestine Speaks: Narratives of Life Under Occupation, 2015 نویسندگان و پیشینه کیت مالک و ماتئو هوک گردآورندگان و ویراستاران کتاب Palestine Speaks: Narratives of Life Under Occupation («فلسطین سخن می‌گوید: روایت‌هایی از زندگی تحت اشغال»، ۲۰۱۵) هستند. کیت مالک...

معرفی کتاب "اندیشیدن درباره‌ی تاریخ شفاهی"، به‌کوشش توماس چارلتون و دیگران.

معرفی کتاب «Thinking About Oral History: Theories and Applications» «این اثر مجموعه‌ای از توانمندترین پژوهشگران تاریخ شفاهی را گرد هم آورده است تا ارزیابی‌هایی اندیشمندانه، جامع و به‌موقع از حوزهٔ خود ارائه دهند. این کتاب شایستهٔ آن است که در کتابخانهٔ هر کسی که به‌طور جدی به نظریه و عمل تاریخ شفاهی علاقه‌مند است جای داشته باشد.» ــ دونالد ای. ریچی دربارهٔ نویسنده و ویراستاران توماس ال. چارلتون...

"اگر ما نتوانیم باز گردیم، نسل‌های بعد بازخواهند گشت"

معرفی کتاب وطن: تاریخ شفاهی فلسطین و فلسطینیان (1994)

«Homeland: Oral Histories of Palestine and Palestinians» (به‌معنای میهن: تاریخ شفاهی فلسطین و فلسطینیان) کتابی ارزشمند در حوزه تاریخ شفاهی و روایت‌های دست‌اول از تجربه مردم فلسطین است. این کتاب که در سال ۱۹۹۴ منتشر شده، به ویژه برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ معاصر خاورمیانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کتاب «میهن» حاصل تلاش سه ویراستار و پژوهشگر برجسته است که هر یک پشتوانه‌ای غنی در فعالیت‌های...

صنعت هولوکاست، دولتِ تبعیض و استعفا از یهودی بودن

معرفی کتاب «چگونه از یهودی‌بودن دست کشیدم»، نوشته‌ی شلومو زند

آنچه در پی می‌آید معرفی کتاب "چگونه از یهودی‌بودن دست کشیدم"، نوشته‌ی مورخ اسرائیلی، شلومو زند است. معرفی این کتاب صرفاً برای آشنایی با نگرش‌ها و روایت‌های متفاوت از درون جامعه‌ی یهودی در خصوص رژیم صهیونیستی صورت می‌پذیرد. مشخصات انگلیسی اثر از این قرار است: Shlomo Sand, How I Stopped Being a Jew, 2010 **** «تحمّلش برایم سخت است که قوانین اسرائیلی وابستگی به یک قوم خیالی را به من تحمیل کنند. از...

"ما نمی‌دانستیم برای چه می‌جنگیم!"

معرفی کتاب ویتنام: تاریخ شفاهیِ قطعی از از زبان همه‌ی طرف‌ها، به کوشش کریستین جی. آپی.

آنچه در پی می‌آید معرفی کتابی بسیار مشهور در زمینه‌ی تاریخ شفاهی جنگ ویتنام است؛ ویتنام: تاریخ شفاهیِ قطعی از از زبان همه‌ی طرف‌ها، به کوشش کریستین جی. آپی. مشخصات کامل اثر این چنین است: Christian G. Appy, Vietnam: The Definitive Oral History, Told from All Sides, 2003 لازم به‌ذکر است که این کتاب توسط نویسنده‌ای آمریکایی نوشته شده و علی‌رغم اینکه نویسنده کوشیده است تا بی‌طرفی خود را حفظ کند، خالی از سوگیری‌هایی...

کار مورّخان شفاهی چیست؟

معرفی کتاب «لفافه‌های آوا: هنر تاریخ شفاهی»

مطلب حاضر به معرفی کتاب لفافه‌های آوا: هنر تاریخ شفاهی، نوشته‌ی رونالد جی. گریل اختصاص دارد. مشخصات انگلیسی کتاب این‌چنین است: Ronald J. Grele, Envelopes of Sound: The Art of Oral History, 1991 درباره نویسنده رونالد جِی. گریل (Ronald J. Grele) (۱۹۳۴–۲۰۲۳) تاریخ‌نگار برجستهٔ تاریخ شفاهی اهل ایالات متحده بود. او از پیشگامان نظریه‌پردازی در این حوزه به‌شمار می‌رفت و در چند دهه فعالیت خود نقشی اساسی در اعتلای تاریخ شفاهی داشت....

نماد پارسایی

مروری بر کتاب "روایت آقا"،

روایت آقا مجموعه سخنان و گزارش هایی است که آیت الله خامنه ای در قالب خاطره و گفتارهای شفاهی متعددی از پدر گرامی شان مرحوم آیت الله سید جواد خامنه ای در زمان های متعددی بیان کردند. این گفته ها توسط دفتر تنظیم نشر آثار معظم له تدوین و با دیباچه ای به قلم رهبر انقلاب، همراه با پاورقی ها و تایید نهایی ایشان به چاپ رسیده است. این خاطرات خواندنی در شش فصل و دو پیسوت تکمیلی و اسناد در 312 صفحه با عناوین زیر...

روایت جنگ ویتنام از دل روستاها، سنگرها و خیابان‌ها

معرفی کتاب "تاریخ مردمی جنگ ویتنام"، جاناتان نیل

مطلب زیر به معرفی کتاب "تاریخ مردمی جنگ ویتنام"، نوشته‌ی جاناتان نیل اختصاص دارد؛ مشخصات انگلیسی اثر چنین است: Jonathan Neale, A People's History of the Vietnam War *** دربارهٔ نویسنده جاناتان نیل (Jonathan Neale) نویسنده و کنشگر اجتماعی آمریکایی‌تبار است که بیشتر عمر حرفه‌ای خود را در انگلستان گذرانده است. او دارای مدرک دکترای انسان‌شناسی از دانشگاه وارویک است و در حوزه‌های گوناگون از تدریس دانشگاهی تا...

مروری بر کتاب "دستنامه‌ی تاریخ شفاهی"، ویراسته‌ی توماس ال. چارلتون

معرفی کتاب Handbook of Oral History، ویراسته‌ی توماس ال. چارلتون، لوئیس ای. مایرز، و ربکا شارپلس. مطلبِ پیشِ رو به معرفی کتاب «دستنامه‌ی تاریخ شفاهی»، از گروه انتشارات رومن و لیتلفیلد اختصاص دارد که در سال 2006 میلادی به چاپ رسیده است. این کتاب ضمن چهار بخش و شانزده فصل سامان یافته که هر فصل به یکی از مسائل روش‌شناختی در اجرای یک پروژه‌ی تاریخ شفاهی می‌پردازد، و توسط نویسنده‌ای متخصص در زمینه‌ی تاریخ...

«هیچ غیرنظامی در ژاپن وجود ندارد»

ترجمه‌ی اختصاصی معرفی کتاب ناکازاکی: واپسین شاهدان نوشته‌ی ام. جی. شفتال در مجله‌ی نیوزویک

مطلب حاضر ترجمه‌ی اختصاصی معرفی کتاب «ناکازاکی: واپسین» شاهدان، نوشته‌ی ام. جی. شفتال در نشریه‌ی نیوزویک، آگوست 2025 است. *** «هیچ غیرنظامی‌ای در ژاپن وجود ندارد» هشتاد سال پس از آنکه ایالات متحده به‌عنوان توجیه برای نجات جان‌ها، بمب اتمی را بر ناگازاکی فرو افکند، کتابی تازه روایت بازماندگان را بازمی‌گوید. در اوت ۱۹۴۵، ایالات متحده دو بمب اتمی بر ژاپن انداخت—تنها بار در تاریخ...

جویی از خون و تلّی از خاکستر

معرفی کتاب «میراثی از خاکستر: تاریخچهٔ سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA)»

کتاب «میراثی از خاکستر: تاریخچهٔ سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA)» اثر تیم واینر، روزنامه‌نگار آمریکایی، پژوهشی عمیق و افشاگرانه در تاریخ سازمان جاسوسی ایالات متحده از ابتدای شکل‌گیری تا دوران معاصر است. این کتاب که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، با تکیه بر هزاران سند طبقه‌بندی‌شدهٔ سابق، گزارش‌ها و مصاحبه‌ها، روایتی مستند از ناکامی‌ها، موفقیت‌ها، چالش‌ها و تحولات سیا را ارائه می‌دهد. سبک...