یادداشت
بررسی مناسبات آیت‌الله بروجردی و حاج آقا روح‌الله
حاج آقا روح‌الله مقام اول را در نزد آیت‌الله بروجردی پیدا کرد. آیت‌الله همیشه ایشان را در بهلوی خود می‌نشاندند و در مسائل مهم و خصوصاً سیاسی بدون مشورت با ایشان تصمیم نمی‌گرفتند.
حوزه قم و مواجهه با مدرنیته در دوران شیخ عبدالکریم حائری
شاگردانِ شیخ عبدالکریم، به صرفِ تأملاتِ حوزوی بسنده نکردند و عرصه عمومی را هم در نظر داشتند. برخی از آنها کتاب‌هایی منتشر کردند تا مواضعِ دینی را در قالب رُمان و داستان برای همگان بیان کنند. از آن جمله میرزا ابوالفضل خراسانی بود. او کتاب «احسن الحکایات» را با نثری روان نوشت و برخی سؤالاتِ دینی زمانه را در قالبی داستانی پاسخ گفت.
امام خمینی: آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد!
آنچه موجب هجرت آیت‌الله بروجردی به قم شد، درخواست مکرر علما و مراجع قم بود. خود آیت‌الله بروجردی می‌فرمودند: از همان زمانی که در بروجرد بودم، اَعلام قم، از جمله مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، مرا به حضور در قم دعوت می‌کردند.
جریان های فکری سیاسی حوزه علمیه قم، در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷
نیروهای درون حوزه علمیه قم، در فاصله سال های 40 تا 50 شمسی، علیرغم اسلام محوری همه آنها، براساس نوع تفسیر خاص از قرآن و روایات و متأثر از عوامل سیاسی اجتماعی آن زمان، به سه جریان عمده تقسیم می شوند.
چرا مؤسس حوزه علمیه قم «سیدصدرالدین صدر» را برای جانشینی برگزید؟
اسناد و نامه‌های موجود از مرحوم آیت‌الله صدر نشان می‌دهد که وقتی حضور در قم و همکاری با شیخ مؤسس را پذیرفت، برخی نزدیکان، از جمله برادرش سید محمدمهدی از او می‌خواهند که به نجف بازگردد، اما سید صدرالدین در پاسخ برادر، تصریح می‌کند که شیخ عبدالکریم در ادارۀ حوزۀ قم از او کمک خواسته و مصمم به مساعدت به ایشان است.
آیت الله خوانساری؛ از اسارت در سنگاپور تا مرجعیت در قم
وی پس از آزادی در قم اقامت گزید و پس از درگذشت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، یکی از سه مرجعی بود که اداره حوزه قم را برعهده گرفت. آیت الله خوانساری در دهه پایانی حیات از جمله مراجعی بود که از حرکت استقلال طلبانه ملی شدن نفت به رهبری آیت الله کاشانی و نیز حرکت‌های فداییان اسلام حمایتی آشکار داشت.
مدرسه قم؛ از «قوانین» تا «قانون»
کتاب میرزا ارتباط مستقیمی به معنای رایج «قانون» نداشت، هرچند علمی که وی آن را در مدرسه قم ترویج کرد، یک قرن پس از وفات وی به عنوان یکی از منابع بسترساز و پیش‌نیاز برای تدوین قانون مدنی تأثیرگذار باشد. چندین دهه تدریس این کتاب در سطوح عالی حوزوی در کنار ارجاعاتی که هنوز هم فقهای بزرگ در آثار خود به این کتاب می‌دهند، «قوانین» را به عنوان یک اثر قانون‌ساز بدل کرده است.
«مکتب اجتهادی قم» و ویژگی های آن
سالی که آیت الله بروجردی به دعوت فضلای درجه یک حوزه به قم تشریف فرما شدند حدود 24 سال از تاسیس حوزه گذشت. درآن هنگام مکتب فقهی قم به پیروی از موسس حوزه صبغه ای به خود گرفته بود که آن را از سایر مکاتب جدا میساخت. و اگر عنوان آن را یک مکتب بگزاریم گزاف نگفته ایم. این مکتب هم در اصول ویژگی‌هایی دارد وهم در فقه.
مروری بر زندگی علمی و سیاسی آیت الله سید صادق روحانی
سید صادق به امتحان و توصیه آیت ﷲ خویى در سن ۱۱ سالگى وارد درس خارج فقه و اصول شد. ورود یک نوجوان ۱۱ ساله به درس خارج فقه و اصول، آن هم همدوش طلاب با سابقه و بزرگسال حوزه علمیه کهنِ نجف، براى همگان حیرت آور و شوق آفرین بود.
امام خمینی: جامعیتی که آیت الله بروجردی داشت در بقیه نبود
در مورد یکی از آقایان می گفتند: «ایشان اصلاً از یک پاسبان کناره گیری می کند، چه رسد به اینکه بخواهد بر یک دولتی حکومت کند و چون این روحیه در مرحوم آیت الله بروجردی بود من فشار آوردم ایشان از قدرتشان استفاده کنند تا حکومت اسلامی تشکیل بشود، تا بتوانیم رژیم را سرکوب و یا لااقل کنترل کنیم».
من کنار چاه ایستاده‌ام و شما به من می‌گویید خودت را توی چاه بینداز
حاج شیخ می‌گفت: دیدید اگر تلگراف نمی‌کردم هم یک عده گرفتار نمی‌شدند و هم این قدر در کار تسریع نمی‌شد.
شهید مطهری: آیت الله بروجردی؛ هرگز به فکر حفظ «شئونات» شخصی نبود!
من هفتاد سال از خداوند عمر گرفته‌ام و خداوند در این مدت تفضّلاتى به من فرموده است که هیچ‌کدام از آنها تدبیر خود من نبوده است.
امام خمینی در جلسه ای با آیت الله بروجردی و مراجع ثلاث: مقدس نماها دست شما را بسته اند!
روزى مرحوم آقاى بروجردى، مرحوم آقاى حجت، مرحوم آقاى صدر، مرحوم آقاى خوانسارى، رضوان اللَّه علیهم، براى مذاکره در یک امر سیاسى در منزل ما جمع شده بودند. [پیرامون مسئله مجلس مؤسسان شاه] به آنان عرض کردم که شما قبل از هر کار تکلیف این مقدس نماها را روشن کنید.
آیت الله بروجردی: تا زمانی که قشون خارجی در کشور است، هیچ انتخاباتی برگزار نخواهد شد
قوام که قبلاً در ملاقات با آیت‌الله بروجردی در جریان تدبیر ایشان قرار داشت، بر اساس نقشه عمل کرده و سفیر روس را فرا می‌خواند و اعلام می‌کند: کلام مرجعیت در ایران نافذ است و قدرت او بالا‌تر از قدرت ما است، بنابراین تا شما بیرون نروید برگزاری انتخابات امکان ندارد
آیت الله بروجردی: شما هرجا باشید منشأ خیر و اثر خواهید بود
سیری در زندگی علامه جعفریدیدار آیة الله بروجردی با مجتهد سی و سه ساله باعث افزایش علاقه آیة الله بروجردی به آیة الله جعفری شد.
محمد حسین طباطبایی: طبع حکومت «فردی» منجر به خودکامه شدن حاکم می شود
جوامع بشری از "ترس" اینکه مبادا در اثر "تضعیف دولت" وقت، دولت‌های دیگر بر سر آنان بتازند، ناگزیر بودند به ظلم و جور دولت خود تن در دهند و با آن روش ظالمانه خو کنند و این "خو کردن به ظلم" نگذاشت تا بشر به راه حل فکر کند که اصلا حکومت "یک فرد خودکامه" بر همه افراد چرا؟ و چرا حکومت مردم بر مردم را طرح نریزند؟ آنان بجای فکر کردن در این باره، خود را سرگرم به مدح و ثنای همان دولت جائر و...
شیخ عبدالکریم حائری: اگر در فرانسه یا انگلستان بودم حتما در سیاست دخالت می‌کردم!
از آنجایی که ایران کشور ضعیفی است و پیوسته تحت فشار و استعمار کشورهای قدرتمندی چون روس و انگلیس می باشد، امکان دارد سیاست ها و خطوط سیاسی که در ایران وجود دارد، از سوی این قدرت های استعماری ترسیم شده باشد و کسانی که در سیاست دخالت می کنند امکان دارد ملعبه دست این قدرت ها بوده و نا آگاهانه آب به آسیاب دشمن بریزند.
گزارش کاشف الغطا از منابع مالی حوزه در زمان شیخ عبدالکریم حائری
کنار درب صحن کھن یک مدرسه ی قدیمی بزرگ پر از طلبه بود؛ یکی از درهایش به صحن کهن باز می شود.مقداری کتاب خطی با یک درس گاه دارد که جناب حجت، حاج شیخ عبدالکریم حائری أیده الله در آن درس می گوید.
نفوذ ساواک به جلسه سری روحانیون مبارز
یک نفر در بین ما نفوذی درآمده بود. وقتی مرا بردند قزل‌قلعه، بعد از مدتی معلوم شد که گزارش بعضی از جلسات ما آنجا توی پرونده من هست. ما تعجب کرده بودیم که خدایا این گزارش‌ها از کجا آمده است؟!
آیت الله بروجردی برای مقابله با اقدامات خودسرانه، در تشییع جنازه یهودی ها شرکت می کرد
آقای بروجردی در منابر و مواعظ مختلف مردم را از این کار پرهیز داد که موثر واقع نشد، به ناچار خودش هنگام تشییع جنازه اموات یهودیان آنها را همراهی کرد تا مردم به حرمت آقای بروجردی از این کار اجتناب کنند. رفته رفته با تکرار این تدبیر آقای بروجردی، آن رفتار به کلی کنار گذاشته شد.»
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
شبکه‌های اجتماعی
