یادداشت
آیت‌الله بروجردی به روایت دانشنامه ایرانیکا
یکی از عواملی که به آیت‌الله بروجردی کمک کرد تا به مقام مرجعیت برسد، خلاقیتی بود که وی در فقه به کار می‌بست. وی در قم حوزه‌ای تشکیل داد که در واقع ترکیبی از بهترین خصوصیات مکاتب اصفهان و نجف بود .
توجه ویژه حاج شیخ عبدالکریم به نویسندگان متعهد و رعایت اخلاق پژوهش
حاج شیخ، هر نوشته و رساله را نمی پسندید. نوشته ای را مفید می دانست که مستند و تحقیقی باشد. استوار و متین نوشته شده باشد، گرهی را بگشاید و ادیبانه، روان و گویا باشد. او نسبت به نوشته های خود، دقت و وسواس داشت، تا از گزافه گویی و ادعاهای غیر مستند و مطالب عوامانه و غیر عقلانی به دور باشد
دیپلماتِ حوزه
سیدهادی خسروشاهی را می‌توان دیپلماتِ حوزه نامید. وی پنج سال سفیرِ ایران در واتیکان بود. در اروپا مجلاتی را به زبان انگلیسی منتشر کرده بود. او همچنین سه سال نمایندگی ایران در مصر را به عهده داشت. وی با زبانهای انگلیسی، ایتالیایی، عربی و ترکی استانبولی آشنایی داشت.
شیخ عبدالکریم حائری: نمیخواهم باعث ریخته شدن خون بیگناهان باشم
شیخ مؤسس در برابر بیشتر وقایع سیاسی روز، موضع خاصی اتخاذ نکرد، زیرا احتمالا موضع‌گیری‌های اینگونه را علاوه بر اینکه بی‌ثمر می‌دانست، آن را اقدامی سطحی و روبنایی تلقی می‌کرد که اعتبار شخص موضع‌گیرنده مخصوصا از طبقه عالمان و حافظان پایگاه دین در کشور را زیر سؤال می‌برد و او را از حیّز انتفاع در اقدامات بعدی ساقط می‌کرد. اینگونه بود که خود را وارد جریانات سیاسی روز نکرد و له یا علیه آنان موضعی نگرفت.
پیش‌بینی آیت‌الله مدرس درباره سرنوشت رضاخان
به رضاخان بگوئید من دخالت در سیاست را وظیفه خود می‌دانم. اینجا جای خوبی است و به من خوش می‌گذرد. تو را هم روزی انگلیسی‌ها به جایی پرتاب می‌کنند. اگر توانستی بیا همین‌جا (خواف) هرچه باشد اینجا بهتر از تبعیدگاه‌ها و زندان‌های خارج از کشور است.
حمایت آیت الله موسس از بنیانگذار مدارس جدید در ایران
رشدیه در زمانی که شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم ریاست و مرجعیت شیعه را به عهده داشت به قم رفت و در درس او حاضر شد و نهایتاً به خاطر حمایت‌های او توانست در آنجا مدرسه رشدیه را تأسیس کند که هم به آموزش کودکانی از خانواده‌های فقیر می‌پرداخت و هم مدرسه‌ای برای تعلیم نابینایان بود.
امام خمینی: مبارزه را ادامه می‌دهم، حتی اگر تکفیر شوم!
در آغاز مبارزات، شخصی آمد و به امام گفت آقا! مراجع با شما نیستند و یکی یکی دارند عقب‌نشینی می‌کنند، حتّی این صحبت هم مطرح شده که علیه شما و آنچه را که تندروی از سوی شما تعبیر می‌کنند، اعلامیه صادر کنند، بنابراین چنین تصور نکنید که آنها تا آخر راه با شما هستند، شاید در میانه راه شما را تنها بگذارند... امام با لحنی جدّی فرمودند: «من تا جایی که آقایان مرا تکفیر هم بکنند، ایستاده‌ام!» این سخن امام شایع شد و به گوش آقایان دیگر هم رسید و پیشاپیش تأثیر خود را هم گذاشت!
روایت هایی از مواجه آیت الله موسس با قانون اتحاد لباس
تصویب سیاست تغییر شکل لباس در 15مرداد 1306 در هیئت وزیران جرقه بحرانی بود که خیلی زود همه کشور را فراگرفت. بحرانی که به شورش‌های عشایری و ناآرامی‌های ملی تبدیل شد؛ اما توجه به پیشینه مسئله اتحاد لباس، زمینه‌های طرح، تصویب و اجرای این قانون و پیامدهای آن و همچنین عکس‌العمل حوزه علمیه و حاج شیخ عبدالکریم حائری می‌تواند تصویری روشن از این مقطع تاریخی را برای مخاطب ترسیم کند.
مخالفت حاج شیخ با ورود حوزه به اختلاف‌های فکری بی‌فایده در جامعه
مرحوم خالصی‌زاده به ایران، وی طی سخنانی در حرم حضرت معصومه (س) به حاج شیخ اعتراض کرد که چرا با انگلیسی‌ها نمی‌جنگد؟ مرحوم حائری با آنکه به علمای مهاجر احترام فراوان می‌گذاشت، خالصی‌زاده را به خانه‌اش دعوت کرد و اعتراضش را شنید. سپس پاسخ داد: «من معتقدم باید حوزه‌ای تأسیس کنم و مجتهد تربیت کنم و هرچه را که سدّ راه این وظیفه باشد مانع آن می‌شوم. اگر ثابت کردی که اشتباه می‌کنم من همراهی‌ات می‌کنم
ارتباط ویژه شهید اندرزگو با سید محمود مجتهدی سیستانی
سیدعلی اندرزگو که با نام شیخ عباس تهرانی در حوزه علمیه قم اقامت داشت پس از شناسایی توسط ساواک از لباس روحانیت خارج شد و به چیذر تهران آمد. در تهران در مدرسه‌ای که توسط سیدعلی‌اصغر هاشمی تاسیس شده بود به خواندن دروس حوزوی ادامه داد.
تأسیس حوزه علمیه قم، پاسخی به «بحران بزرگ»
به نظر می‌رسد برای بررسی نسبت حوزه قم با امر سیاست در دوره مرحوم حائری، حداقل توجه به چهار عرصه ضروری است: اوضاع بین‌الملل، اوضاع داخلی ایران، تجربیات شخصی آیت‌الله و مبانی فکری و نظری ایشان. شکل‌گیری حوزه قم و تنظیم مناسبات درونی و بیرونی آن در بستر چنین متغیرهایی شکل گرفت.
گزارشی از خدمات اجتماعی شیخ عبدالکریم در دوران زعامت حوزه علمیه
آثار خیریه حضرت آیت‌الله بسیار است، چیزی که بیشتر از همه مورد توجه است همت فوق‌العاده بود که در همراهی با سیل‌زدگان قم فرمودند که بلافاصله به همه ولایات تلگراف کرده و استمداد نمودند، و وجوه واصله را با دقت کامل به مصارف سیل‌زدگان و ساختمان آنها رسانیدند
میراث‌دار استقلال مرجعیت دینی در قم
ما می‌دانیم مراجعی بودند که پس از همراهی با نهضت اسلامی، به تدریج و به دلایلی که هم آنها برای آقای گلپایگانی و آقای صافی هم مهم بود، از نهضت جدا شدند، اما خط این دو بزرگوار، هم پیش و هم پس از انقلاب، در مسیر همراهی با مردم و ماندن در متن تحولات همراه با نظارت و انتقاد بود.
امام خمینی: امروز عملکرد ما را پای اسلام حساب می کنند
یکی از نگرانی‌های حضرت امام(ره) نگرانی از «حیثیت اسلام» در نظام جدید بود. این نگرانی پس از گذشت حدود 5 ماه از پیروزی انقلاب، در کلام امام خود را نشان داد و در حالی که در چند ماه نخست، «امید به آینده» همه را سرشار از نشاط ساخته بود، ولی با گذشت یک دوره کوتاه، نگرانی های جدی آن هم در سطح رهبری انقلاب، آشکار گردید.
چرا آیت الله حائری یزدی با اعتراض حاج‌آقا حسین قمی در مسئله حجاب همراهی نکرد؟
«مرحوم آیت الله سیدجواد مدرسی» در بخشی از کتاب «نجوم السرد بذکر علماء یزد» به روش خاص و منحصر به فرد مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی در رابطه با رضاشاه اشاره کرده است.
سید احمد خوانساری: اگر قرار باشد حکم تکفیر بدهیم، شماها را باید تکفیر کنیم که در مملکت چیزی پیدا نمی‌شود؛ مردم نان و گوشت ندارند
مشی آیتﷲ خوانساری به گونه‌ای بود که هم مورد اعتماد روحانیت قرار گرفت و هم حاکمیت به او دل سپرد. این ویژگی کافی بود تا وی حلقه واسطه‌ای میان این دو نهاد قدرتمند قرار گیرد.
گزارشی از نقش میرزا محمد فیض قمی در تأسیس حوزه علمیه قم
در سال ۱۳۴۰(هـ.ق) آیت‌الله فیض برای بسط علوم و توسعه این تشکیلات و ایجاد نهضت علمی مصمّ دست یاری دراز کرده و از علماء در قم تقاضای کمک می‌نماید و بالاخره از حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (قدس سره) که تا آن وقت در شهر اراک بودند برای اقامت در قم کتباً دعوت به عمل آوردند تا رونق بیشتری به حوزه قم ببخشند.
زعامت آیت الله بروجردی و نوسازی نهاد مرجعیت
نهاد مرجعیت با نوسازی که توسط آیت‌الله بروجردی یافت، دوره نویی در ایفای نقش‌های جدید پیدا کرد و امید آن بود که با گام‌های پس از ایشان، مسیر تکامل را تداوم بخشد.
صبر و تدبیر در دوره استیلای استبداد و استعمار
برخلاف نظریاتی در خصوص عدم مداخله آیت‌الله حائری در امور سیاسی ابراز شده است، ایشان به منظور بقای حوزه علمیه قم، در برابر دخالت مأموران حکومتی در امور حوزه- که امری سیاسی محسوب می‌گشت- به شدت ایستادگی و از آن دفاع می‌کرد و هرگز اجازه نمی‌داد که وزارت معارف و اوقاف و دیگر دستگاه‌های دولتی در امور حوزه مداخله‌ای داشته باشند.
شیخ عبدالکریم حائری: ظلم می رود و شما می مانید
اتفاقاتی که در آن دوره رخ داد می‌توانست قم را بیش از گذشته با مسایل سیاسی درگیر سازد، اما وجود حائری مانع از سیاسی شدن حوزه شد. مشی حائری در قبال حوادث آن دوره همانند فتاوای شرعیاش به شدت احتیاط آمیز بود و همچنان که کمتر با قرآن استخاره می‌کرد و بیشتر تأمل می‌نمود به قول شریف رازی، روشی برگزید «تا هم شاکیان اقناع شوند و هم دولتیان، خوشحال گردند»
جدیدترین مطالب
15 دی‌ماه در گذر تاریخ
پربازدیدها
پرونده ویژه
شبکه‌های اجتماعی
