یادداشت-مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم

یادداشت

آیا علامه گفته بود: «تنها شهید این انقلاب اسلام است»؟

به بهانه چهلمین سالگرد عروج ملکوتی علامه سید محمد حسین طباطبایی، بخشی از گفتگوی پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی با خانم نجمه‌سادات طباطبایی دختر گرامی علامه و همسر شهید قدوسی بازنشر می شود. خانم طباطبایی با به فعالیت های سیاسی شهید قدوسی، درباره موضع علامه در قبال این مبارزات گفت: حاج آقا از فعالیت‌های آقای قدوسی کاملا مطلع بودند و کارهای ایشان را قبول داشتند.اصلا اینطور نبود که ایشان را...

فعالیت‌های قرآنی یک طلبه در دوران نهضت اسلامی

پیشرفت نهضت اسلامی در کنار مبارزات سیاسی مرهون فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی نسلی از روحانیون و طلابی بود که مقوله تبلیغ را فرصتی برای آموزش معارف اسلامی و گسترش فضای انقلابی می‌دانستند. به همین مناسبت و به بهانه ایام ماه مبارک رمضان پای خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید جواد بهشتی که سال‌های سال مردم او را به عنوان استاد قرآن و اخلاق می‌شناسند نشستیم تا یادمانده‌های این روحانی فرهنگی را در...

نقش آیت‌الله مجتهدی در تربیت مبارزان انقلابی

آیت‌الله شیخ احمد مجتهدی تهرانی یکی از معدود عالمان اخلاقی و دینی در تهران بود که سالیان متمادی به پرورش طلاب و جوانان علاقمند به مباحث دینی پرداخت. نقش وی در جذب جوانان به معارف اسلامی بی‌بدیل بود بطوری که امروزه صمیمیت، صفا ، سادگی ، بی‌پیرایگی و مردمداری او زبانزد خاص و عام است. اما در این همه سال کمتر از اقدامات سیاسی آیت‌الله مجتهدی در دوران انقلاب اسلامی و پس از آن گفته و شنیده شده است. حاج...

درایت مؤسس حوزه علمیه قم در مواجهه با رضاخان

آیت‌الله شیخ رضا استادی در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است می‌گوید: دوران مرجعیت حاج شیخ عبدالکریم حائری‌یزدی مصادف با سلطنت رضا پهلوی بود. ایشان با مدیریت و درایتی که به کار گرفت توانست این مقطع زمانی پر آشوب و خفقان را به نحو احسن و با عزت و اقتدار نسبی پشت سر گذارد. و با توجه به شرایط زمانی و مکانی آن روز از حریم دین، حوزه، روحانیت و مردم حراست کند. در آن زمان...

نقش آیت‌الله کاشانی در سیاسی شدن حوزه علمیه قم

آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی، نقش بی‌بدیلی در مردمی کردن نهضت ملی نفت داشت و با دعوت‌ها و فراخوان‌های او بود که مردم در میتینگ‌ها و جلساتی در حمایت از ملی کردن نفت شرکت می‌کردند. مرحوم کاشانی همچنین در تشویق روحانیون به بیداری و حتی تشکیل حکومت تلاش بسیاری می‌کرد. آیت‌الله مهدوی کنی که سابقه حضور در جلسات سخنرانی آیت‌الله کاشانی را داشت درباره یکی از آن جلسات می‌گوید: وقتی به تهران می آمديم...

نقش آیت‌الله بروجردی در احیای حوزه علمیه قم

آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی می‌گوید: مرحوم آيت‌الله بروجردي نقش فراواني در بازسازي حوزه‌ي علميه‌ي قم پس از رضاخان داشت. واقعاً ايشان مؤسس و مبدع حوزه بودند. بعد از اينكه مرحوم آيت‌الله حائري آمدند و حوزه را تأسيس كردند و بعد هم رضاخان حوزه را تقريباً متلاشي كرد، با اقدامات ايشان بود كه حوزه حيات مجددي پيدا كرد. واقعاً فضلايي كه با ايشان بودند، چه آن دسته كه از بروجرد آمدند و چه فضلايي كه بعد دور...

اولين تشكيلات حوزه علميه قم چگونه شکل گرفت؟

در سال 1362، و همزمان با دومین سالگرد شهادت شهید قدوسی، روزنامه جمهوری اسلامی طی مصاحبه‌ای با آيت‌اللّه خامنه‌اى، از نحوه آشنایی ایشان با شهید و خصوصیات دادستان کل انقلاب جویا شد. آیت‌الله خامنه‌ای در این گفت‌وگو فرمودند: «آشنايى من با شهيد قدوسى بسيار قديمى است، اگرچه من به ياد ندارم كه اين آشنايى از چه زمانى آغاز شد، ما به طور خانوادگى با خانواده مرحوم علامه طباطبايى ارتباط نزديكى داشتيم، چون...

واکنش جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به تبعید امام خمینی

آیت الله شیخ مرتضی بنی فضل در سال 1331 برای ادامه تحصیل از تبریز به قم رفت. او ابتدا در مدرسه فیضیه و سپس در مدرسه طالبیه به تحصیل پرداخت و در حوزه علمیه قم از محضر اساتیدی چون آيت‌الله مشكينى، آيت‌الله شيخ عبدالجواد جبل عاملى اصفهانى، آيت‌الله حاج ميرزا محمد مجاهدى، آيت‌الله سلطانى طباطبايى، بهره برد و حدود هفت سال و اندى در درس خارج فقه و اصول امام خمينى و نیز حدود دو سال در درس خارج فقه آیت الله...

مروری بر مبارزات فرهنگی آیت‌الله بروجردی در دوران پهلوی

مروری بر مبارزات فرهنگی آیت‌الله بروجردی در دوران پهلوی نویسنده: مرجان برهانی شهر قم با ورود آیت‌الله بروجردی و نضج گرفتن ریاست دینی ایشان بر حوزه علمیه جایگاه ویژه‌ای یافت و ضرروت ایجاد تحولات عمده‌ فرهنگی و علمی در آن به‌طور خاصی احساس شد. با اقدامات آیت‌الله بروجردی چشم‌انداز فکری حوزه‌ و فرهنگی شهر قم متحول و بهبود زیادی در آن حاصل شد. آیت‌الله بروجردی در حوزه‌های علوم دینی...

نقش حوزه علیمه در ملی شدن صنعت نفت ایران

نقش حوزه علیمه در ملی شدن صنعت نفت ایران نویسنده: امین خدابخشی با طرح مسائل مربوط به نفت در فضای سیاسی ایران، گفتگوهای مقدماتی پیرامون نفت از دیوارهای مجلس عبور کرد و شکل عمومی به خود گرفت. از این پس با ورود روحانیت سیاسی و در راس آن آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی به عرصه مبارزات ملی شدن نفت، این موضوع به یک جهاد مقدس و بسیج ملی علیه استعمار بدل شد. 1- مبارزات آیت‌الله کاشانی برای...

واکاوی نقش کانونی حوزه علمیه قم در تحولات صد سال اخیر

واکاوی نقش کانونی حوزه علمیه قم در تحولات صد سال اخیر نویسنده: مرتضی میردار حوزه علمیه قم در حدود یک قرن اخیر همیشه در تاریخ تحولات ایران نقش محوری داشته است بطوری که منشاء و مبداء بسیاری از وقایع سیاسی اجتماعی یا حوزه علمیه قم و یا مرتبط با آن بوده است. واکاوی این امر به روند تاسیس حوزه علمیه قم و نقش آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی برمی‌گردد. آیت‌الله حائری یزدی (1230 تا 1315 هجری قمری) در سال...

...