یادداشت-مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم

یادداشت

مزاح در محضر آیت‌الله

تصویری است از دو روحانیِ سالخورده. سید محمد باقر شیرازی و شیخ حسین سیبویه. گرچه کهولتِ سن دارند، اما بَشّاشند و خنده رو. گویی مزاحی می‌کنند. یکی از این روحانیان، مرحوم میرزا هاشم آملی بود. او از شاگردان میرزای نائینی بود. گفته‌اند که یک روز در نجف در محضر محقق نائینی نشسته بودند. درس در مسجد بازار برگزار می‌شد. چهارپایانی که بار می‌بردند از وسط بازار رد می‌شدند. ناگهان چهارپایان راهشان را...

روایتی از استقبال مردم قم از امام خمینی در اسفند ۵۷

به فاصله اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی پس از سال ها تبعید، در دهم اسفند ۱۳۵۷ وارد قم شدند. آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی که در آن روز تاریخی در قم حضور داشت، روایتی خواندنی از استقبال قمی ها از امام دارد که در ادامه می خوانید: ورود حضرت امام به قم بعد از چند روز، اطلاع دادند كه حضرت امام مى‌خواهند به قم مشرف شوند. البته ستاد استقبال از حضرت امام پيش از اين در تهران و قم تشكيل شده بود...

روایتی از استقبال مردم قم از امام خمینی در اسفند 57

به فاصله اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی پس از سال ها تبعید، در دهم اسفند 1357 وارد قم شدند. آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی که در آن روز تاریخی در قم حضور داشت، روایتی خواندنی از استقبال قمی ها از امام دارد که در ادامه می خوانید: ورود حضرت امام به قم بعد از چند روز، اطلاع دادند كه حضرت امام مى‌خواهند به قم مشرف شوند. البته ستاد استقبال از حضرت امام پيش از اين در تهران و قم تشكيل شده بود...

محل اسکان امام خمینی در قم چگونه انتخاب شد؟

آیت الله محمد یزدی که در روز ورود امام به قم در 10 اسفند 1357 حضور داشت، درباره آن روز تاریخی می گوید: همانگونه كه بنده احتمال مى‌دادم، حضرت امام مدتى بعد از تشريف فرمايى به تهران مصمم شدند كه به قم بيايند. ما هم منزلی را در خيابان ساحلى مفروش كرديم و به امكانات زيادى مجهز نموديم. امام در بدو ورود به قم در مسجد امام حسن واقع در جنب مدرسه آيت‌الله خويى در نزديكى‌هاى ترمينال كنونى، با آقايان مراجع كه به...

نگاهی به آثار برگزیده بیست و سومین همایش کتاب سال حوزه

آثار برگزیده: ۱. کتاب «روایت جذب: علل گرایش و جذب به جنبش‌های جهادگرای سلفی»، نوشته هادی معصومی زارع ۲. پایان‌نامه با موضوع «نقد و بررسی مبانی انسان شناختی اندیشه‌های اخلاقی روشن فکری معنویت‌گرای معاصر ایران»، نوشته محمدجواد فرج نژاد ۳. کتاب «طرح کلی اندیشه مقاومت»، نوشته علی مهدیان آثار شایسته تقدیر: ۱. کتاب «نقش پیش دانسته‌ها و علایق مفسر در تفسیر قرآن»، نوشته علی اوسط باقری ۲. پایان نامه...

به مناسبت سيلي خوردن مدرس در جريان مخالفت با جمهوري رضاخاني در هفتم اسفند 1302

هم‌زمان با مجلس پنجم، جريان طرفدار سردار سپه، لزوم وجود يك رئيس دولت مقتدر را تبليغ مي‌كرد كه با وجود عدم رضايت مدرس و ترديد احمدشاه، فرمان رياست وزرا در تاريخ سوم آبان 1302 به نام سردار سپه صادر گرديد. رضاخان به اين هم قانع نبود و فكر تغيير سلطنت در كشتزار مغز او در حال پرورش بود و دست خارجيان به ويژه انگليس هم ريشه اين خيال خام را آبياري مي‌كردند. سردار سپه ضمن آنكه خود را به عنوان خدمتگزار مردم...

آماری از حضور روحانیت در جبهه

۳۶ سال پیش در چنین روزی هنگامی که حجت‌الاسلام فضل‌الله محلاتی نماینده امام خمینی(ره) در سپاه پاسداران پس از عملیات والفجر ۸ به همراه جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسؤولان قضایی عازم مناطق عملیاتی جبهه بود، در ۲۵ کیلومتری شهر اهواز، هواپیمای مسافربری آن‌ها مورد حمله ۲ فروند جنگده بعثی قرار گرفت و به شهادت رسیدند. از آنجایی که بیشتر مسافران این پرواز را روحانیون تشکیل می‌دادند، این روز...

گذری بر یادمانده‌های آیت‌الله محمد مومن

آیت‌الله محمد مومن از فقهای شورای نگهبان، عضو مجلس خبرگان رهبری، و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در دوم اسفندماه 1397 در سن ۸۱ سالگی دیده از جهان فرو بست. به بهانه سالروز رحلت آن عالم فرزانه، برشی از خاطرات ایشان درباره حوزه علمیه قم و اساتید حوزه مرور می شود. ورود به مكتبخانه خانواده ما يك خانواده مذهبي و داراي اعتقادات ديني بودند و براي اينكه فرزندانشان متقي باشند، تلاش مي‌كردند. از اين...

زندگینامه شهید حجت‌الاسلام والمسلمین فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی

تولد هجدهم تیر سال 1309 شاهد تولد نوزادی بود که بعدها در زمره عالمان مجاهد و خستگی‌ناپذیر درآمد. خدای کریم به پدر و مادری مؤمن و خداجو، پس از پنج فرزند دختر، پسری عطا نمود. این نوزاد را فضل‌اللّه‌ نام نهادند. «ذلک فضل‌اللّه‌ یوتیه من یشاء واللّه‌ ذوالفضل العظیم، این است فضل خدا که به هر که بخواهد می‌دهد و خدا دارای فضلی بزرگ است[1].» پدر بزرگوار فضل‌اللّه‌، حاج غلامحسین مهدیزاده یکی از کسبه بازار...

حماسه 29 بهمن تبريز

نویسنده: محمد علی زندی شهر تبريز از زمان مشروطه نقش فعال و موثر در تاريخ سياسي- اجتماعي ايران داشته است. يكي از بارزترين صحنه‌هاي مبارزاتي اين شهر، مبارزات مردم در نهضت امام خميني بوده است. مردم شهر تبريز از بدو شروع نهضت امام خميني همواره با رهبران نهضت در تماس بوده و در تمامي صحنه‌ها حضور چشمگير داشته‌اند. همچنين ارتباط وسيعي بين شهر قم، كانون مبارزات و شهر تبريز از زمان نهضت امام خميني تا...

حماسه 29 بهمن تبريز و تأثير آن بر روند انقلاب

در شهرهاى مختلف ايران اسلامى حوادث و وقايع مهمى در تاريخ معاصر بروز كرده است. يكى از آن شهرها، شهر تبريز است، شهر فراز و فرودهاى تاريخى، شهر حماسه‏ ها، شهر حوادث و رويدادها و شهر تاريخ ساز و زادگاه بزرگان علم و ادب و سياست و مبارزه. شهر تبريز اگر نگوييم در تاريخ يكصد و پنجاه ساله ايران نقش مهم و بسزايى داشته است، بايد بگوييم كه از زمان مشروطه نقشى فعال و مؤثر در تاريخ سياسى اجتماعى ايران داشته...

چله‌های خونين

برگزاری اولين چله، بيش از انتظار، مورد استقبال مردم قرار گرفت و اين نمونه‌ای درخشان از استفاده سياسی از سنت‌های شيعی بود كه شاه را در بن‌بست سختی قرار داد. «اگر دولت می خواست جلوی برگزاری اين مراسم را كه به تبع حوادث قبلی، تاريخ و روز آن معين بود، بگيرد قطعاً با تظاهرات بسيار عظيم‌تری مواجه می شد».(1) رژيم ناچار شد كجدار و مريز با چله‌ها برخورد كند. اين مراسم موجب شد تا نقش و قدرت مذهب در تحرك مردم...

بانی قیام مردم تبریز در 29 بهمن 1356

شيوه هاي مديريت شهيد آيت الله قاضي در گفتگو با حجت الاسلام و المسلمين عبدالحميد باقري بنابي درآمد شنيدن شيو ه هاي مديريتي و نقش شهيد قاضي در مبارزات و رهبري مردم تبريز و بيان دقيق اوضاع و شرايط آن برهه، از زبان کسي که خود در تمامي عرصه ها حضور فعال داشته و با هوشياري مسائل گوناگون را رصد کرده است، بسيار مغتنم است. اين گفتگو مشحون از ده ها نکته ناشنيده و روشنگر درباره وضعيت ويژه آذربايجان در آن مقطع...

قيام مردم تبريز در چهلم فاجعه قم در سال 1356

نویسندگان: ‌رحیم‌ نیكبخت‌ - صمد اسمعیل‌زاده‌ قیام‌ عمومی‌ مردم‌ تبریز در 29 بهمن‌ ماه‌ سال‌ 56، بزرگترین‌ حضور توده‌ای‌ و یكپارچه‌ مردم‌ در سیر تكوین‌ انقلاب‌ اسلامی‌ تا به‌ آن‌ روز بود و شوك‌ سیاسی‌ بزرگی‌ به‌ رژیم‌ پهلوی‌ وارد كرد. تبریز كه‌ به‌ محوریت‌ شاگرد برجسته‌ امام‌ خمینی، یعنی‌ آیت‌الله‌ سیدمحمدعلی‌ قاضی‌ طباطبایی‌ به‌ جوش‌وخروش‌ آمده‌ بود، واقعه‌ای‌ در نمودار...

زندگینامۀ خودگفته حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی

به کوشش رضا مختاری مکتوب حاضر، زندگی‌نامه خودگفتۀ مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله حاج‌شیخ لطف‌الله صافی گلپایگانی است که به مناسبت، در دیدارهای گوناگون ایشان با اقشار مختلف طیّ سال‌های متمادی بیان کرده‌اند. این بیانات در کتاب دیدارها و رهنمودها: سخنان مرجع عالیقدر در دیدار طبقات مختلف مردم (چاپ اول، قم، 1438/1395ش) در 432 صفحه متنشر شده است. ما مطالب مربوط به زندگی‌نامۀ ایشان را از این کتاب...

برنامه‌های جامعه مدرسین حوزه قم در روز ورود امام به ایران

بازگشت تاریخی امام خمینی به کشور در 12 بهمن 1357، یک روز بخصوص برای همه اقشار جامعه بود. در این میان، گروه های مختلف ازجمله جامعه مدرسين حوزه علمیه قم نیز برنامه هایی برای استقبال از امام داشتند. آیت‌الله مسلم ملکوتی به یاد می آورد: «وقتى حضرت امام تصميم گرفتند از پاريس به ايران تشريف بياورند، ما به عنوان اعضاى جامعه مدرسين در قبال اين سفر تاريخى، جلسات متعددى در قم داشتيم و در هر چه باشكوه‌تر شدن...

روایت آیت‌الله صافی از مخالفت آیت‌الله بروجردی با نائب‌السلطنه شدن اشرف

صبح دیروز (۱۲ بهمن ۱۴۰۰) آیت‌الله صافی گلپایگانی درگذشت. ایشان که جزو نفرات اصلی بیت مرحوم آیت‌الله گلپایگانی به شمار می‌رفتند، در سخنرانی خود در کنگره بزرگداشت آیت‌الله گلپایگانی(فقیه آگاه) در سال ۹۱ به ذکر خاطره‌ای از ایشان درباره مخالفت با نائب‌السلطنه شدن اشرف پهلوی پرداخت: «در موضوع مجلس موسسان، محمدرضا و خواهرش می‌خواستند قانون را تغییر بدهند و در مقام این بودند که آن زن( را ولیعهد قرار...

آیت‌الله حائری یزدی به‌خاطر اعمال رضاخان دق کرد

بهمن ماه سال ۱۳۱۵ شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم رحلت کردند. چهار سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی آیت‌الله مرعشی نجفی در مصاحبه‌ای با نشریه پیام انقلاب، به بررسی زندگی و زمانه شیخ عبدالکریم حائری یزدی پرداختند. آنچه در ادامه می‌خوانید مصاحبه آیت‌الله مرعشی نجفی است که برای اولین بار بازنشر می‌شود. سوال: بسم الله الرحمن الرحیم، حضرت آیت‌الله لطفاً اول راجع به محل تولد حاج...

رسالت حوزه‌های علمیه از منظر آیت‌الله صافی گلپایگانی

این یادداشت تاریخی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کتابی با عنوان "سیر حوزه‌های علمی شیعه" توسط دفتر انتشارات اسلامی منتشر شد. در مقدمه این کتاب آمده است: «این نوشتار، در دوران قبل از انقلاب طی نامه‌ای که به محضر معظم‌له ارسال گردیده، به صورت پرسش و پاسخ درآمده و حاوی نکات تاریخی و بسیار سودمند است.»

آیت‌الله صافی: کفر شاه صد مرتبه ثابت شده است

صبح امروز، دوازدهم بهمن ماه ۱۴۰۰، روح آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی در سن 103 سالگی به ملکوت اعلی پیوست. ایشان داماد مرحوم آیت‌الله العظمی محمدرضا گلپایگانی بودند و از مراجع تقلید شیعیان به شمار می‌رفت. آیت‌الله صافی به همراه برادر خود، مرحوم آیت‌الله علی صافی گلپایگانی، جزو هیئت استفتائات و حلقه نزدیک به آیت‌الله گلپایگانی و محل مشورت ایشان در امور مختلف به حساب می‌آمدند. سند زیر مربوط به...

...